راهنمای نوشتن اقدام پژوهی(case study)
توصیف وضع موجود و تبیین مسئله :
هنگام نوشتن گزارش ابتدا خود را معرفی کنید و توضیح دهید کجا کار می کنید و چگونه و از چه زمانی با مسئله مواجه شده اید . در این زمینه این سوالات را می توانید بپرسید که با پاسخها گزارش را تشکیل می دهید .
1) شغل ، سابقه ؟
2) مدرک و رشته تحصیلی ؟
3) در چه دوره و چه پایه ای کار می کنید ؟
4) مدرسه شما در کدام منطقه آموزشی و جغرافیایی قرار دارد ؟
5) دخترانه یا پسرانه ؟
6) چند دانش آموز ؟
7) دو نوبته یا یک نوبته ؟
8) پژوهش در چه کلاس یا درس یا موضوع صورت می گیرد ؟
9) پژوهش در مورد چه کسانی صورت می گیرد ؟
10) آیا با این مسئله در همین زمان اکنون و این مکان روبرو هستند ؟
11) مسئله چه ربطی به شما دارد ؟
12) چرا مسئله برای شما اهمیت دارد ؟
13) به چه دلایلی توجه به مسئله جلب شده است ؟
14) آیا مسئله به طور دقیق و ملموس توصیف شده است ؟
15) آیا پاسخ مسئله از قبل روشن است ؟
16) آیا با دیگران مشورت کرده اید و نظر دیگران را جویا شده اید ؟
نکات مهم در نوشتن گزارش اقدام پژوهی :
توصیف وضع موجود و تبیین مسئله :
هنگام نوشتن گزارش ابتدا خود را معرفی کنید و توضیح دهید کجا کار می کنید و چگونه و از چه زمانی با مسئله مواجه شده اید . در این زمینه این سوالات را می توانید بپرسید که با پاسخها گزارش را تشکیل می دهید .
1) شغل ، سابقه ؟
2) مدرک و رشته تحصیلی ؟
3) در چه دوره و چه پایه ای کار می کنید ؟
4) مدرسه شما در کدام منطقه آموزشی و جغرافیایی قرار دارد ؟
5) دخترانه یا پسرانه ؟
6) چند دانش آموز ؟
7) دو نوبته یا یک نوبته ؟
8) پژوهش در چه کلاس یا درس یا موضوع صورت می گیرد ؟
9) پژوهش در مورد چه کسانی صورت می گیرد ؟
10) آیا با این مسئله در همین زمان اکنون و این مکان روبرو هستند ؟
11) مسئله چه ربطی به شما دارد ؟
12) چرا مسئله برای شما اهمیت دارد ؟
13) به چه دلایلی توجه به مسئله جلب شده است ؟
14) آیا مسئله به طور دقیق و ملموس توصیف شده است ؟
15) آیا پاسخ مسئله از قبل روشن است ؟
16) آیا با دیگران مشورت کرده اید و نظر دیگران را جویا شده اید ؟
گرد آوری اطلاعات (شواهد 1) :
به سه بخش مهم می پردازیم :
1) ارائه مدارکی دال بر وجود مسئله .
2) بهره گیری از مطالعات پیشین
3) یافتن خلاءها و مواردی که دیگران به آن نپرداخته اند .
برای گردآوری اطلاعات می توان از روشهایی مثل مشاهده – مصاحبه – پرس و جو و بررسی اسناد و ارقام استفاده کرد و ابزارهای گوناگونی مثل ضبط صوت ، دوربین ، ثبت شواهد و پرسشنامه نیاز دارید . پرسشهایی که می توان به صورت راهنماارائه داد عبارتند از :
1) درباره چه مقوله هایی می خواهید شواهد جمع آوری کنید ؟
2) آیا منابعی که قصد دارید اطلاعات را از آنجا تهیه کنید مشخص کرده اید ؟
3) آیا برای جمع آوری اطلاعات مجوزهای لازم را اخذ کرده اید ؟
4) آیا درباره روش های گردآوری اطلاعات آگاهی دارید ؟
5) چه روشهایی را برای گردآوری اطلاعات در نظر دارید ؟
6) چه ابزارهایی برای گردآوری اطلاعات لازم دارید ؟
7) اطلاعات جمع آوری شده چه چیزهایی را نشان می دهد و چه هستند؟(بیان شواهد)
8) آیا کسانی را می شناسید که بتوانند به شما کمک کنند ؟
9) کدام اصول اخلاقی را برای گردآوری اطلاعات جمع آوری کرده اید ؟
10) آیا اطلاعات و شواهد مسئله شما را به خوبی نشان می دهد ؟
موارد2و3) بهره گیری از اطلاعات پیشین و یافتن خلاءها:
1) آیا کتابها و منابعی که باید مطالعه کنید را مشخص کرده اید ؟
2) آیا می دانید آنها را در کجا می توانید پیدا کنید ؟
3) آیا پیشینه مربوط به موضوع پژوهش خود را برای بدست آوردن مبنایی منطقی مطالعه کرده اید؟
4) آیا اطلاعات جمع آوری شده را بسته بندی کرده اید ؟
5) آیا اطلاعات بدست آمده در مشخص کردن وضع موجود کمک می کند ؟
6) آیا اطلاعات بدست آمده را با همکاران دیگر مورد بررسی قرار داده اید ؟
7) آیا از اطلاعات کسب شده می توانید راه حل موقت را انتخاب کنید ؟
8) آیا شما برای بهبود کار خود به روشی دست پیدا کرده اید که دیگران آنرا پیدا نکرده اند ؟
تجزیه و تحلیل و تفسیر داده ها :
تفسیر و تحلیل داده ها را پالایش می کند وامکان طبقه بندی یا عرضه منطقی به ما می دهد تا از این طریق چارچوب مناسبی برای حل مسئله و اقدامات را بیابیم .
تجزیه و تحلیل انواع مختلفی دارد که در آنها می توان از روشهای کمی و روشهای کیفی استفاده شود . در تحلیل داده های کمی از میانگین ، رسم نمودارهای مختلف ، درصد و فراوانی استفاده می کنیم و برای تجزیه و تحلیل داده های کیفی از الگوهایی مثل نمودار استخوان ماهی ، شش پرسش تفسیری ( چرا ، چگونه ، چه چیزی ، چه کسی ، چه وقتی و کجا ) استفاده می کنیم .
در پالایش داده ها سعی کنید با گروه دیگران مطالب ضد و نقیض را از هم جدا کرده و مطالب مرتبط را در کنار هم قرار دهید . ضمناً می توانید از تجربه های مفثید دیگران استفاده کنید .
پرسشهای راهنما :
1) عوامل کلیدی ایجاد مسئله چه هستند ؟
2) چگونه مسئله بوجود آمده ؟
3) توالی و تداوم رویدادها چگونه است ؟
4) چه کسانی عمیقاً درگیر مسئله هستند ؟
5) افراد صاحب نفوذ و تاثیردار در مسئله چه کسانی هستند ؟
6) فعالیتها ، رویدادها یا مسائل عمده مربوط به عوامل کلیدی چه هستند ؟
7) علایق و نگرانی ها چه هستند ؟
8) چه منابعی برای حل مشکل در دسترس است ؟
9) رویدادها چه وقت اتفاق می افتند ؟
10 ) رویدادها کجا اتفاق می افتند ؟
انتخاب راه حل موقت :
انتخاب راه حل مناسب و ذکر چرایی این انتخاب کلید موفقیت شما در اینمرحله است. در انتخاب راه حل ها توجه داشته باشید که راه حلها برای دیگران مشکل ایجادنکند.
پرسشهای راهنما :
1) آیا راه حلهای گوناگون را یادداشت کرده اید ؟
2) آیا راه حلها بر اساس اطلاعات کافی تهیه شده اند ؟
3) آیا راه حلها برای از میان برداشتن علل مسائل و یا کاهش تاثیر آنها طراحی شده اند؟
4) آیا معیارهایی برای انتخاب راه حل بهتر در نظر گرفته شده است ؟
5) آیا راه حل انتخابی منجر به فراهم کردن دانشی جدید می شود ؟
6) آیا راه حلها از نظر اجرایی قابل اجرا هستند ؟
7) آیا به مسائل حقوقی و اخلاقی و اداری اجرای راه حل توجه کرده اید ؟
8) آیا به اندازه کافی برای اجرای راه حل اندیشیده اید ؟
9) آیا خود را برای اتفاقات پیش بینی نشده آماده کرده اید ؟
10) آیا برای اجرای راه حل برنامه ریزی کرده اید ؟
11) آیا منابع مالی اجرای راه حل را تهیه کرده اید ؟
12) آیا وظایف همکارن را مشخص کرده اید ؟
13) آیا مجوزهای لازم برای اجرای راه حلها گرفته اید ؟
اجرای طرح جدید و نظارت :
1) آیا اجرا بر اساس برنامه از پیش تعیین شده است ؟
2) آیا برنامه ای برای نظارت روزانه بر طرح تهیه کرده اید ؟
3) آیا برای اجرای طرح مشارکت و همکاری دیگران را جلب کرده اید ؟
4) آیا خود را برای تغییرات لازم آماده کرده اید ؟
5) آیا برای ثبت وقایع ابزار لازم را مهیا کرده اید ؟ ( چک لیست / دوربین )
6) آیا بطور منظم نتایج اجرای راه حلها را ثبت می کنید ؟
7) آیا کاستی های طرح را بطور مستمر یادداشت می کنید ؟
گردآوری اطلاعات( شواهد 2 ):
1) آیا درباره داده ها و شواهدی که باید بدست آورید برنامه ریزی کرده اید ؟
2) آیا برای گردآوری داده ها و شواهد ابزار لازم را در اختیار دارید ؟
3) در چه مقوله هایی می خواهید داده ها و شواهد را جمع آوری کنید ؟
4) آیا درباره شاخص هایی که نشانگر بهبود در کار شما هستند فکر کرده اید؟
5) آیا برای بایگانی داده ها و شواهد سیستمی در نظر گرفته اید ؟
6) آیا با همکارن خود درباره داده ها ، شواهد تبادل نظرکرده اید؟
7) آیا مدارک را به تایید مدیر مدرسه رسانده اید ؟
8) آیا مدارک و شواهد را کد گذاری یا تاریخ گذاری کرده اید ؟
- سوالهای ناظر بر کیفیت و روایی اقدام پژوهی
1) آیا این اقدام پژوهی در توسعه روابط اجتماعی و مشارکت جمعی موفق بوده است ؟
2) آیا برنامه ریزی و فرآیند اقدام پژوهی به وسیله دغدغه و علایق مربوط به پیامدها هدایت شده است ؟
3) آیا در اقدام پژوهی از همه راههای ممکن ( اصل کثرت گرایی ) برای کسب دانش استفاده شده است ؟
4) آیا اقدام پژوهی به انجام فکری اعضای شرکت کننده منجر شده است ؟
5) آیا اقدام پژوهی راههایی فراتر از عقل نظری برای کسب دانش فراهم کرده است ؟
6) آیا اقدام پژوهی از روی آگاهی بعنوان رویکرد مناسب انجام تحقیق انتخاب شده است ؟
7) آیا اقدام پژوهی برای افراد شرکت کننده بعنوان یککار معنا دارتلقی شده است ؟
8) آیا اقدام پژوهی به پایدار شدن و فراگیر شدن اصلاحات به وجود آمده کمک کرده است؟
- انواع مرسوم اعتبار بخشی به کار اقدام پژوهی
اعتبار بخشی توسط همکاران :
آیا می توانید گروهی از همکاران خود را نسبت به اهمیت دانشی که بدست متقاعد نمایید ؟ آیا می توانید آنها را قانع کنید که عمل شما مسئولانه و عالی بوده است ؟
برای ارزیابی از کار خود معیارهای روشن ارائه دهید و برای آن شواهدی صریح فراهم آورید ؟
اعتبار بخشی توسط فرادستان :
آیا می توانید به مدیران خود نشان دهید که کار خود را به منظور بهبود ، تغییر داده اید و روش جدید کار شما با طرح های توسعه سازمانی سازگار است ؟
- اعتبار بخشی از سوی مراجعان :
آیا افرادی که مورد حمایت شما بوده اند ، موافقند که عمل شما در راستای منافع آنها بوده است و کیفیت زندگی آنها در اثر مداخلات اعمال شده توسط شما بهبود یافته است ؟
- اعتبار بخشی از سوی جامعه علمی :
گاهی لازم است جامعه علمی نقش و سهم شما را در تولید دانش تایید کند . بسیاری از اقدام پژوهان که پژوهش خود را برای در یافت نوع جایزه از مجامع علمی انجام می دهند باید آنرا طوری عرضه کنند که قابلیت بررسی داشته باشد .
- اعتبار بخشی توسط عامه مردم :
آخرین گره اعتبار بخش مجموعه وسیعی از خوانندگانی هستند که در محیط های سازمانی با بخش های دیگر جامعه قرار دارند . علاوه بر اعلان عمومی نتایج ، پژوهش می توان آنها را منتشر ساخت . پذیرش انتشار از سوی نشریات علمی ممکن است وقت زیادی از فرد بگیرد . در هر حال تامل درباره اینکه یک پژوهش خوب چه مشخصاتی دارد ، ضروری است . چه بسا هر کاری دارای جنبه سیاسی باشد به نظریه های جنبش های اجتماعی مختلف مرتبط باشد . در هر حال نظرات و یافته های روا فقط از طریق وارد شدن در زندگی دیگران تداوم می یابد .
روش اقدام پژوهی :
تدوین گر روش نهایی پژوهش
شما بعنوان یک پژوهشگر باید در نوشتن قالب داشته باشید .
الف : مطالب مقدماتی
1) صفحه عنوان
2) تشکر و قدردانی ( در صورت لزوم )
3) چکیده
4) فهرست
5) فهرست شکلها و نمودارها و جداول
ب : محتوای مطالب یا متن گزارش
ج : منابع و مآخذ
د : پیوستها
عنوان :
شامل :
1) عنوان تحقیق
2) نام و نام خانوادگی پژوهشگریا گروه پژوهشگران
3) محل یلا منطقه پژوهش . مثل : استان ، شهر ، نام مدرسه یا اداره و ...
4)سال تحصیلی
مرحله 9 تجدید نظر و تصمیم نهایی و پیشنهادات
منبع:http://actionresearch.mihanblog.com
سپاسگزارم از مطالب خوبتون